Το φυτό του μήνα που προτείνει το Υπουργείο Γεωργίας

Από τον Σεπτέμβριο μέχρι και τον Νοέμβριο, σε πολλές περιοχές του νησιού θα ανθίσει ένα όμορφο αλλά και δηλητηριώδες φυτό, το Κολχικόν το τροόδιο (Colchicum troodi).  Το φυτό αυτό, που θα στολίσει την κυπριακή ύπαιθρο με τα ροζ άνθη του όλο το Φθινόπωρο, σας προτείνει να γνωρίσετε αυτόν τον Σεπτέμβρη το Υπουργείο Γεωργίας, Αγροτικής Ανάπτυξης και Περιβάλλοντος.

Ονοματολογία

Το όνομα του γένους Colchicum (Κολχικόν) προέρχεται από την Κολχίδα (Κολχίς) της Μαύρης Θάλασσας (αρχαία χώρα του Εύξεινου Πόντου), ενώ στο επίθετο troodi δόθηκε στο είδος λόγω του ότι εντοπίστηκε αρχικά στο κεντρικό Τρόοδος.

Ιδιότητες και χρήσεις

Όλα τα μέρη των κολχικών, ιδιαίτερα οι σπόροι, είναι τοξικά λόγω της περιεκτικότητάς τους σε κολχικίνη, δηλητηριώδη ουσία η οποία όμως σε μικρές δόσεις έχει φαρμακευτικές ιδιότητες και ενεργεί ως καθαρτικό και διουρητικό. Η κολχικίνη χρησιμοποιείται στη φαρμακοβιομηχανία και έχει βιολογική σημασία αφού χρησιμοποιείται σε πειράματα γενετικής για διαχωρισμό του πυρήνα των κυττάρων. Στη μυθολογία αναφέρεται ότι η Μήδεια, κόρη του βασιλιά της Κολχίδας, με αδυναμία στα δηλητήρια, έδωσε ξανά τα νιάτα στο Αίσωνα, πατέρα του Ιάσωνα, χρησιμοποιώντας το μαγικό βότανο κολχικό.

Γενικά

Το γένος Colchicum αποτελείται από πολυετείς, ριζωματώδεις πόες και περιλαμβάνει περίπου 70 είδη, με εξάπλωση στην Ευρώπη, τη Δυτική Ασία και την Αφρική. Στην Κύπρο αντιπροσωπεύεται με 3 είδη, απότα οποία το ένα είναι ενδημικό.

Εξάπλωση – Ενδιαίτημα

Πρόκειται για ενδημικό είδος της Κύπρου που το συναντούμε σε αρκετές περιοχές του νησιού, εκτός της κεντρικής πεδιάδας, σε ποικίλα ενδιαιτήματα από την επιφάνεια της θάλασσας μέχρι την κορυφή του Τροόδους (0-1950 μ.).  Πιο συχνά, το συναντούμε σε πευκοδάση, θαμνώνες, σε ξηρές, πετρώδεις πλαγιές, σε ασβεστολιθικά και πυριγενή πετρώματα.

Περιγραφή

Το φυτό είναι πολυετές, πόα με ωοειδή κορμοβολβό διαμέτρου 2,5-6 εκ., καλυμμένο με πυκνές στρώσεις από παπυροειδείς χιτώνες. Διαθέτει 2-5 φύλλα, σκουροπράσινα, άτριχα, όρθια ή απλωτά, με μήκος 13-22 εκ. και πλάτος 1,5-4,5 εκ. τα οποία εμφανίζονται μετά την άνθιση. Αριθμεί συνήθως 2-6 άνθη από κάθε κορμοβλαστό, με καμπανοειδές περιάνθιο από 6 επιμήκη, λογχοειδή, άσπρα ή ελαφρά ρόδινα πέταλα. Έχει 6 στήμονες με λευκό νήμα και γραμμοειδείς κίτρινους ανθήρες με ραχιαία πρόσφυση στο νήμα. Ο καρπός του φυτού είναι ωοειδής κάψα.

Καθεστώς Διατήρησης

Είναι είδος με ευρεία εξάπλωση, ιδιαίτερα στις ημιορεινές και ορεινές περιοχές του νησιού. Σημαντικό μέρος του πληθυσμού του βρίσκεται σε προστατευόμενες περιοχές του δικτύου Natura 2000 και Εθνικά Δασικά Πάρκα ή άλλη κρατική δασική γη με ελεγχόμενες δραστηριότητες.