Καθώς η πανδημία του Covid-19 συνεχίζει να εξαπλώνεται, οι ταξιδιώτες εξακολουθούν να προτιμούν προορισμούς πιο κοντά στους τόπους διαμονής τους και οι οποίοι χαρακτηρίζονται ως χαμηλότερου κινδύνου. Ήδη ο εγχώριος τουρισμός καταγράφει αύξηση σε παγκόσμιο επίπεδο και όπως όλα δείχνουν πρόκειται για μία τάση που αναμένεται πως θα συνεχιστεί και το 2021.  

Γνωστό και ως «staycation», το φαινόμενο δείχνει να τυγχάνει ευρείας  απήχησης και μεταξύ των Κυπρίων, οι οποίοι στην πλειοψηφία τους επιλέγουν για τις εξορμήσεις τους τα παραθαλάσσια θέρετρα και τις γραφικές κοινότητες του νησιού. Με στόχο μάλιστα να ενισχύσει περαιτέρω τον εγχώριο τουρισμό, η Κυβέρνηση ανακοίνωσε την επιδότηση του 35% του κόστους διαμονής σε περισσότερα από 100 ξενοδοχεία της χώρας, στο πλαίσιο ειδικού σχεδίου στήριξης, μέχρι και το τέλος Νοεμβρίου.

Την ίδια ώρα, ανάμεσα στους κερδισμένους ήταν και τα μουσεία του νησιού, καθώς από την αρχή του χρόνου μέχρι σήμερα δέχθηκαν αριθμό-ρεκόρ ντόπιων τουριστών. Σε αυτό συνέβαλε σημαντικά και η απόφαση της κυβέρνησης να επιτρέψει την δωρεάν είσοδο σε αξιοσημείωτο αριθμό  κρατικών μουσείων. Ειδικότερα, στο πλαίσιο της προσπάθειας της να ενθαρρύνει τις επισκέψεις των πολιτών στα μουσεία, η κυβέρνηση επιτρέπει από τον περασμένο Αύγουστο δωρεάν είσοδο σε δώδεκα μουσεία που βρίσκονται υπό την ευθύνη του Τμήματος Αρχαιοτήτων, έχοντας διευρύνει επίσης και το ωράριο λειτουργίας τους.

Ξαναζωντανεύει τις αγροτικές κοινότητες ο πολιτιστικός τουρισμός

Λόγω, άλλωστε, της πλούσιας ιστορίας και παράδοσής της, στην Κύπρο μπορεί κανείς να συναντήσει πληθώρα μουσείων, αφιερωμένων στην ιστορία και την αρχαιολογία του τόπου, στα παραδοσιακά χειροτεχνήματα και τις ασχολίες του παρελθόντος, καθώς και στην πανίδα και χλωρίδα του νησιού. Τα μουσεία της Κύπρου αποτελούν αναπόσπαστο μέρος του πολιτιστικού τουριστικού προϊόντος της χώρας, καθώς προβάλλουν τα καλύτερα κομμάτια της ιστορίας και κουλτούρας της, ενώ στηρίζουν παράλληλα τις τοπικές οικονομίες των αγροτικών κοινοτήτων.

Συγκεκριμένα, πέραν των μουσείων που βρίσκονται στις μεγαλύτερες πόλεις, πολλά μικρότερα μουσεία εντοπίζονται σε απομακρυσμένα χωριά της υπαίθρου. Μουσεία που προσφέρουν στους ντόπιους  μια εξαιρετική αφορμή να εξερευνήσουν μέρη τα οποία δεν θα επισκέπτονταν υπό άλλες συνθήκες.

Αναδρομή στην ιστορία του χαλκού μέσα από γραφικά χωριά

Αρκετά είναι τα  μουσεία που καταπιάνονται με τη γεωλογία και την μεταλλευτική ιστορία του νησιού. Μεταξύ αυτών που ξεχωρίζουν, αν και ελάχιστα γνωστό, είναι το Μουσείο Μεταλλευτικής Κληρονομιάς, το οποίο βρίσκεται στα Κατύδατα, ένα μικρό χωριό της επαρχίας Λευκωσίας. Εκεί μάλιστα φιλοξενούνται κάποια από τα πιο εντυπωσιακά αντικείμενα από το πλούσιο παρελθόν της Κύπρου, όταν υπήρχαν στο νησί άφθονες ποσότητες χαλκού.

Οι αρχιτέκτονες του Μουσείου έχουν επίσης, αντιγράψει με ακρίβεια τις στοές των Μεταλλείων της Σκουριώτισσας, διαμορφώνοντας την πρώτη αίθουσά του με τέτοιο τρόπο ώστε να μοιάζει με ορυχείο. Παράλληλα, στον χώρο εκτίθενται τα εργαλεία και ο εξοπλισμός που χρησιμοποιούσαν παλαιότερα οι μεταλλωρύχοι. Στη δεύτερη αίθουσα εντοπίζονται δείγματα ορυκτών όπως χαλκοπυρίτης, σιδηροπυρίτης και ώχρα, καθώς και προϊόντα από χαλκό, ασήμι και χρυσάφι. 

Με σκοπό να εμβαθύνουμε περισσότερο στο θέμα, ζητήσαμε την άποψη του Peter van der Borgh, διακεκριμένου γεωλόγου και Διευθύνοντα Συμβούλου της Venus Minerals, μίας κορυφαίας εταιρείας μεταλλευτικής έρευνας και εξόρυξης που εδρεύει στην Κύπρο και η οποία σήμερα διεξάγει έρευνες για τον εντοπισμό αποθεμάτων χαλκού και χρυσού στο νησί, για τις δυνατότητες και προοπτικές ανάπτυξης του μεταλλευτικού  τουρισμού στη χώρα μας. Ο κ. van der Borgh υπογράμμισε ότι «η Κύπρος ήταν κάποτε κύριος παραγωγός χαλκού και, ως εκ τούτου, διαθέτει πλούσια μεταλλευτική ιστορία. Το  Μουσείο Μεταλλευτικής Κληρονομιάς είναι μόνο ένα παράδειγμα για το πως το κράτος μπορεί να αξιοποιήσει τις προοπτικές ανάπτυξης του μεταλλευτικού τουρισμού, διαφοροποιώντας και εμπλουτίζοντας την τουριστική εμπειρία που προσφέρει η Κύπρος».

Ο κ. van der Borgh πρόσθεσε ότι την ώρα που βρισκόμαστε ενώπιον σημαντικών προκλήσεων εξαιτίας της πανδημίας, η ανάπτυξη εναλλακτικών μορφών τουρισμού όπως ο αγροτουρισμός, ο πολιτιστικός, ο μεταλλευτικός και ο οικολογικός τουρισμός, αποτελούν κλειδί για την ανάπτυξη της οικονομίας. «Οι εξειδικευμένες αυτές μορφές τουρισμού μπορούν να προσελκύσουν ακόμη περισσότερους ντόπιους σε απομακρυσμένες αγροτικές περιοχές, δίνοντας νέα ώθηση στις τοπικές οικονομίες τους», εξήγησε, τονίζοντας παράλληλα πως υπάρχουν ενδείξεις για σημαντικά αναξιοποίητα αποθέματα ορυκτών σε ολόκληρη την χώρα. 

Πολλαπλά τα οφέλη από την αποκατάσταση εγκαταλελειμμένων μεταλλείων

«Δεδομένου πως η εξόρυξη μεταλλευμάτων προϋποθέτει μακροπρόθεσμη επένδυση, η βιώσιμη ανάπτυξη του τομέα δύναται να έχει θετικό αντίκτυπο στην οικονομία της χώρας, δημιουργώντας νέες θέσεις εργασίας και υποδομές, πρόσθετα φορολογικά έσοδα για το κράτος και επιπλέον δεξιότητες για το ανθρώπινο δυναμικό», ανέφερε ο κ. van der Borgh, επισημαίνοντας πως η «σύγχρονη, βιώσιμη εξορυκτική δραστηριότητα μπορεί να αποφέρει πολλαπλά άμεσα καθώς και έμμεσα οφέλη σε μακροπρόθεσμο ορίζοντα». «Για παράδειγμα», ανέφερε, «οι τομείς του τουρισμού και των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας μπορούν να επωφεληθούν σημαντικά από την αποκατάσταση παλαιών μεταλλείων. Η αποκατάσταση τους διανοίγει ένα ευρύ φάσμα νέων ευκαιριών, καθώς τα εγκαταλελειμμένα μεταλλεία μπορούν να μετατραπούν σε χώρους εκδηλώσεων ή να χρησιμοποιηθούν για την ανέγερση εγκαταστάσεων παραγωγής ηλιακής ενέργειας».

Μουσεία υφαντουργίας, κεντημάτων και κρασιού

Επιπρόσθετα, μεγάλος είναι ο αριθμός των μουσείων που είναι αφιερωμένα στις παραδοσιακές μεθόδους χειροτεχνίας και τις παραδόσεις που μεταφέρονται από γενιά σε γενιά. Από αυτά,  ξεχωρίζει το Μουσείο Υφαντών Φύτης, όπου εκτίθενται δείγματα από τα φημισμένα υφαντά της κοινότητας και παρουσιάζεται η  εξέλιξη της τέχνης από τα Μεσαιωνικά Χρόνια. Επίσης, όσοι βρεθούν στον όμορφο και καλοδιατηρημένο Κάτω Δρυ, αξίζει να επισκεφθούν το Μουσείο Μέλισσας και Κεντήματος, το οποίο φιλοξενεί περισσότερα από 1000 εκθέματα με θέμα τη ζωή στο χωριό, καθώς και μία πλούσια συλλογή με παραδοσιακά υφαντά και λευκαρίτικα κεντήματα.

Χτισμένο σε ένα χωριό που έχει κηρυχθεί σε «Αρχαίο Μνημείο», το Αγροτικό Μουσείο Φικάρδου δίνει την ευκαιρία στους επισκέπτες να παρακολουθήσουν την διαδικασία προετοιμασίας διαφόρων σπιτικών προϊόντων, όπως ψωμί, αποξηραμένα σύκα, κρασί και ζιβανία, αλλά και να λάβουν μέρος σε εποχιακές δραστηριότητες, όπως η συγκομιδή φρούτων. Παράλληλα, οι λάτρεις του κρασιού μπορούν να επισκεφθούν το Κυπριακό Οινομουσείο στο χωριό Ερήμη, κάνοντας μία αναδρομή στην μακρά ιστορία της οινοποιητικής παράδοσης του νησιού. Το Μουσείο παρουσιάζει τα διάφορα στάδια της παραγωγής και κατανάλωσης κρασιού, προσφέροντας, επίσης, γευστική δοκιμή κρασιών.