Οι άνθρωποι που «μιλάνε» με τα μάτια και το βλέμμα και αυτοί που ρίχνουν «σπίθες» ζωής και ελπίδας μέσω των γραφόμενων τους, είναι οι τύποι που έχουν να διδάξουν πολλά στην ανθρωπότητα. Γι’ αυτό και αξίζει να τους γνωρίζει ο κάθε ένας εμάς στον κόσμο τούτο που ζούμε, καθώς απλώνονται σαν ένα πέπλο στον ώμο μας φωνάζοντάς «ξύπνα, συνέχισε και ζήσε».
Ένας από αυτούς τους ανθρώπους είναι ο σπουδαίος Κύπριος συγγραφέας και ποιητής Γιώργος Παπακωνσταντίνου ο οποίος μιλά στο menoumekypro.com για το έργο του και για το πώς οι αφηγήσεις του γίνονται καθημερινοί σύμμαχοί του για να προσπαθεί, όπως λέει, ν’ αλλάξει τον κόσμο μας. Εξηγεί επίσης πώς η δημιουργία της γραφής και της αφήγησης γίνεται η κινητήρια «δύναμη για να έρκεται πάντα το φως τζ̆αι να φωτίζει τα σκοτάθκια μας».
Όπως ο ίδιος θέλησε, οι απαντήσεις του είναι στην κυπριακή διάλεκτο επειδή όπως είπε είναι πολύ πιο εύκολο και αληθινό γι’ αυτόν να μιλά και να γράφει κυπριακά.
Τον Γιώργο θα τον έλεγε κανείς ταξιδιάρικη ψυχή. Σοβαρός στην όψη, σοφός σαν την κουκουβάγια, κινητή βιβλιοθήκη, ευγενικός και πάντα χαμογελαστός. Κάποτε βυθίζεται στις σκέψεις του, αλλά πάντα τα μάτια του όταν τον αντικρίσεις, καίνε σαν το ηφαίστειο που είναι έτοιμο να εκραγεί.
Για αυτούς που θέλουν να σε μάθουν… ποιος είσαι εκτός από νεαρός συγγραφέας; Πάντα λες ότι είσαι «γέννημα θάλασσας τζιαι γης». Πες μας περισσότερα.
Λοιπόν, είμαι γέννημα της θάλασσας του χωρκό μου του Ξυλοφάγου. Εμεγάλωσα μέσα στα τζ̆υματα του χωρκού, με τον παππού μου, με την οικογένεια μου, με τες καλύφες δίπλα πάνω στην Περβόλα τζιαι το χωρκόν ολόκληρο να «μετοικίζει» τα καλοτζ̆αίρκα στην θάλασσα.
Τζιαι γέννημα της γης γιατί έμαθα την αξία την αγάπης της μέσα που τα σ̆σ̆ερκα των δικών μου, της μάμας τζ̆αι του παπά μου, όντας γεωργοί τζ̆αι οι θκυό τζ̆αι πιο συγκεκριμένα πατατοπαραγωγοί. Έμαθα τον σπόρον που ριζώνει, που αθθίζει που απλώνει τζιαι φκάλει καρπόν, εσύναξα αγγουράκια τζιαι πατάτες, άπλωσα λάστιχα τζ̆αι εβούρησα μες στα νερά να σάσω τα πέκκα.
Οι πιο όμορφες εικόνες που έχω να κουβαλώ φυλακτόν εν τον Αύγουστο μεσ’ στο χωράφιν να ετοιμάζουμεν σιγά σιγά την πρώτη φυθκειάν τζ̆αι ύστερα μπάνια στη θάλασσα για να σβήσει η κάψα του ήλιου. Τούτα εν τζ̆αι τούτα που συνεχίζουν να υπάρχουν τζ̆αι μέσα στα κείμενα τζ̆αι τα ποιήματα μου. Έτσι λοιπόν, γέννημαν θάλασσας τζ̆αι γης.
Σε θυμάμαι πάντα ονειροπόλο, χαμογελαστό και «φωτεινό». Πώς και κουβαλάς μέχρι σήμερα το «χαμόγελο» και το «φως», μέσα σ’ αυτή τη σκοτούρα της κοινωνίας;
Το μόνον τζ̆αι τελευταίο πράμα που μπορεί να κρατήσεις τζ̆αι να ελέγξει ο κάθε ένας μας αποκλειστικά δικόν του, εν το όνειρο. Η κοινωνία όπως απλώνεται γυρόν μας, μπορεί να σκοτεινιάζει ή να σαντανώνει τους αθθρώπους, όμως πάντα υπάρχει λλίον φως, μεσ’ στους απλούς αθθρώπους, μεσ’ στα αληθινά τζ̆αι ειλικρινή χαμόγελα τους, στην αγάπην τζ̆αι τον έρωτα τους αλλά προπαντός στην γιορτή τζ̆αι το τραγούδι της. Μέσα σε τζ̆είνα χώνεται το όνειρο, για μιαν καλύττερη μέρα, για μιαν πιο όμορφην κοινωνία, άθθρωπος δίπλα στον άθθρωπο να πιάνουν σ̆σ̆έριν τζιαι να προχωρούν με αλληλεγγύην προς τα μπροστά.
Εν έσ̆ει άλλον δρόμο νομίζω τζ̆αι το φως πάντα εννα ξημερώνει. Ίσως εν τζ̆αι η παιδικότητα μου που με κραεί ακόμα να φοούμαι το σκοτάδιν τζ̆αι να γυρεύκω πάντα το φως. Τζ̆αι το φως εν είναι τίποτε άλλον εξόν που την ψυσ̆ήν των πλασμάτων.
Στρέφοντας το παρελθόν σε θυμάμαι σε μία αιώρα να κρατάς θεατρικά βιβλία διαβάζοντας, και στη σκηνή να υποδύεσαι ρόλους. Ποια η σχέση σου σήμερα με το θέατρο;
Πλέον η παρουσία μου πάνω στη σκηνή εμειώθηκεν αρκετά τζ̆αι επέρασα στο πίσω κομμάτιν μιας παράστασης, στη συγγραφή θεατρικών έργων. Συνεχίζω κάποτε σε κάποιες παραστάσεις με δικά μου κείμενα να κάμνω τον αφηγητή αλλά πλέον εμαζεύτηκα στα μετόπισθεν.
Που την μιαν εν η έλλειψη χρόνου λόγω ακριβώς του γραψίματος ή τζ̆αι την παραγωγή μιας παράστασης τζ̆αι σε άλλες περιπτώσεις εν η ανάγκη απόστασης κάποτε που την σκηνή. Να μεν βαρεθεί τζ̆αι το κοινό την φάτσα μου καθότι δεν είμαι επαγγελματίας οπότε δεν έχω ούτε την τεχνογνωσία να το ασκώ σε πολλές διαστάσεις.
Το σημαντικόττερον όμως εν η αγάπη για το γράψιμο, οπότε αντίς να υποκρίνουμε νέους κόσμους, ετράβησα πίσω, φτιάχνω τούτους τους κόσμους τζ̆αι γίνουνται πραγματικότητα μέσα στα σ̆σ̆έρκα αθθρώπων, σκηνοθετών τζ̆αι ηθοποιών που το έχουν τέχνη τους. Στην υποκριτική μαθαίνεις να είσαι τζ̆είνο που υποδύεσαι, στην γραφήν όμως, είσαι μέσα σε τζ̆είνον τον κόσμο, γίνεσαι κομμάτιν του, όπου τζ̆αι όπως τζ̆αι να ταξιδέψει.
Ποια η σχέση σου με τη συγγραφή και την ποίηση; Τι είναι αυτό που σε κάνει να γράφεις; Είναι όντως η πένα και το χαρτί οι καλύτεροί σου φίλοι;
Πλέον η σχέση μας εγίνηκεν αποκλειστική. Επαγγελματικά είμαι μόνον στο κομμάτι της συγγραφής τζ̆αι βιοπορίζουμαι που τούτον, είτε τούτον είναι ποίηση είτε τούτον είναι πεζό είτε τούτον είναι θεατρικό αλλά τζ̆αι άλλες μορφές που θα παρουσιαστούν στο άμεσο μέλλον.
Η γραφή έγινεν ίσως ο τρόπος μου να μαθαίνω, να καταλαβαίνω αλλά τζ̆αι να προσπαθώ να αλλάξω τον κόσμο μας. Μιαν λέξη την φοράν, ένα βήμαν την φοράν. Τέχνη εν ο λαός τζιαι ο κόσμος γυρόν μας. Έτσι βρίσκω τζ̆αι εγώ συνέχεια νέες σκέψεις, λέξεις τζ̆αι βάλω τες μαζί. Εγίνηκεν όπως το παιχνίδιν πλέον όπου το βάρος των λέξεων, τα συναισθήματα που δημιουργούν, τι ακολουθεί τζ̆αι τι προηγείται, καταφέρνει να σιγά σιγά μιαν τζ̆αινούρκαν ιστορία. Μέσα σε τούτον το παιχνίδιν οι φίλοι μου εγινήκαν το μολύβι τζ̆αι το χαρτί σε κάποιες περιπτώσεις τζ̆αι σε άλλες η γραφομηχανή. Όποιος βαρεθεί πρώτος.
Πώς ξεκίνησες να γράφεις; Προηγήθηκε κάτι που σε έκανε να θες να «σφραγίσεις» τα γραφόμενά σου σε χαρτί;
Μια σ̆ιλιοειπωμένη ιστορία αλλά κρατά την μνήμη της γιαγιάς μου πάντα ζωντανήν είναι ότι ο τρόπος που εξεκίνησα ήταν με ομοιοκατάληκτα δίστιχα – τσ̆ιαττιστά – με την γιαγιά. Όταν έφυα τζ̆αι επήα Λευκωσία για σπουδές, ήρτεν η πρώτη γραπτή μορφή κάτι που σιγά σιγά έβαλεν με στην κυπριακή ποίηση τζ̆αι γραφήν.
Ήταν η ιδέα να μπορώ να τα γράψω κάτω για να της τα δείξω όταν ξανακατεβώ. Μέσα στα χρόνια λοιπόν έγραφα τζ̆αι άφηνα τα σε κόλλες, σημειωματάρια, αποδείξεις τζ̆αι ότι άλλον εμπορούσεν να με κάμει να το χρησιμοποιήσω. Όταν όμως άρκεψα να τα χάνω στες μετακομίσεις, μέσα σε συρτάρκα τζ̆αι μέσα στες πούγκες των παντελονιών μεσ’ στο πλυντήριο, επρότεινεν μου η μάμα μου να τα μαζέψω τζιαι να τα βάλω σε ένα βιβλίο, όι απαραίτητα για έκδοσην αλλά παραπάνω για να είναι κάπου τυπωμένα, μαζεμένα.
Μέσα σε τούτην τη διαδικασία, αποφάσισα εντέλει να κάμω τζ̆αι την πρώτη έκδοση με τον τίτλο «Καρδκιά μου μίλα σιγανά…» για να μοιραστώ με φίλους, γνωστούς τζ̆αι άγνωστους όσα είχα γράψει τζ̆αι κάπου τζ̆ιαμέ επιάσαν σιγά σιγά ούλλα τον δρόμο τους.
Ποια και τι βιβλία έχεις γράψει μέχρι στιγμής; Μίλησέ μας λίγο για την κυπριακή διάλεκτο και τον τρόπο που γράφεις.
Να τα βάλω με την σειρά που εκδοθήκαν για να έχουμεν τζιαι μιαν συνοχή παρότι η γλώσσα γραφής τζ̆αι το είδος διαφέρει. Το πρώτον όπως είπα τζ̆αι πιο πάνω ήταν το «Καρδκιά μου μίλα σιγανά…» που ήταν στην κυπριακή σε ομοιοκατάληκτο στίχο. Μετά ήρτεν το «Ήμιτελές», μια μιτσιά συλλογή που διηγήματα στην ελληνική με επίκεντρο τον έρωτα. Το τρίτον βιβλίον, το «Ηλιοβούττημα»· ήταν τζ̆αι η πρώτη απόπειρα να ανοίξω άλλους δρόμους. Μια ποιητική συλλογή στην κυπριακή αλλά έσπασα την φόρμα βάλοντας ομοιοκατάληκτον δίστιχον στην αρκήν τζ̆αι στο τέλος τζ̆αι ανάμεσα τους έγραφα ποίημα σε ελεύθερο στίχο.
Η τέταρτη έκδοση ήρτεν τζ̆αι σε συνεργασία με τον αδερφικό μου φίλο Σάββα Χρυσοστόμου ή αλλιώς Σαή, το θεατρικό διήγημα «Χρώματα» στην κυπριακήν, το οποίον εσυνόδεψεν την παρουσίαση δίσκου του Σάββα με τον ίδιο τίτλο στην θεατρική συναυλία Χρώματα.
Μετά εκδόθηκεν η ποιητική συλλογή «Σκιές στο σκοτάδι» στην Ελλάδα, στην ελληνική τζ̆αι την αγγλική. Τζ̆αι τελευταίον ήρτεν το «Ιστορίες Γραφομηχανής» που ήταν το αποτέλεσμα της συνεργασίας με το Animafest στην Σαλαμιού, η συνθήκη του οποίου εν τζ̆αι πολλά ιδιαίτερη γιατί έπιασα πέντε λέξεις που περαστικούς τζ̆αι έγραφα ιστορίες μέσα σε δέκα λεπτά πάνω στην γραφομηχανή.
Το επόμενο που ακόμα εν ανακοινώθηκεν καθόλου αλλά εννα εμφανιστεί σύντομα είναι τα «Κυπριακά Πεζογραφήματα» το οποίον θα περιλαμβάνει τέσσερα κείμενα εκ των οποίων τα τρία επαρουσιαστήκαν τζ̆αι σε θεατρική ή αφηγηματική μορφή. Το τέταρτον – Η πάλη των στοῐσειών – εννα παρουσιαστούν κάποια κομμάθκια του τον Σεπτέβρη που μας έρκεται.
Τωρά για τη γραφή στην κυπριακή διάλεκτο, εν θα εμβαθύνω πολλά γιατί εν μια ολόκληρη συζήτηση που μόνη της, απλά εννα αρκεστώ στο ότι ήταν ο πρώτος τρόπος έκφρασης τζ̆αι επικοινωνίας μου.
Το βάρος που έχουν οι λέξεις της κυπριακής, ο ήχος, το συναίσθημα αλλά τζ̆αι η ίδια η δομή της διαλέκτου προσφέρει το έδαφος για μιαν, κατ’ εμένα, πιο ειλικρινή τζ̆αι άμεση έκφραση. Κρατώ μαζί μου τον τόπον που εμεγάλωσα, τες λέξεις που έμαθα τζ̆αι εχρησιμοποίησα στο χωράφι με τους γονιούς μου, στην θάλασσα με τον παππού μου τζ̆αι στα δίστιχα με τη γιαγιά μου τζ̆αι με τζ̆είνα συνεχίζω να εκφράζουμαι.
Ποια ήταν η αφορμή να συνδυάσεις τη συγγραφή και την ποίηση με απαγγελίες;
Ούλλα ξεκινούν που την σχέση τζ̆αι την επαφή με το θέατρο τα προηγούμενα χρόνια. Καθότι καλομαθημένος της σκηνής ήταν μια εύκολη μετάβαση. Όμως ο κύριος λόγος που ήρτεν η συνθήκη της απαγγελίας ήταν άλλος.
Πιο συγκεκριμένα, είναι δεδομένο ότι ο κάθε ένας μας, είτε αναγνώστης είτε όι, εν χωμένος μέσα σε τόσα πολλά της καθημερινότητας τζ̆αι της ρουτίνας του, που δύσκολα θα ασχοληθεί να ψάξει ή να ανακαλύψει κάποιον νέο συγγραφέα. Όπως επίσης τζ̆αι η προβληματική σχέση που αποκτήσαμεν με τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης.
Μέσα σε τούτα τα δεδομένα λοιπόν, επήρα την απόφαση ότι έπρεπεν εγώ να τρυπώσω τζ̆αι να φτάσω στα σπίθκια του κόσμου παρά να κάθουμαι σπίτι μου, στο γραφείο μου τζ̆αι να περιμένω. Κάπου τζ̆αμε ήρταν τα θκυό τζ̆αι εγίναν έναν. Αφού είχα το πλεονέκτημα να μπορώ θκιαβάζω είτε δημόσια είτε να κάμω βίντεο με απαγγελίες που την μια, τζ̆αι αφού έψαχνα τρόπο να φτάσω σε κοινόν που την άλλη, εκατέληξα σιγά σιγά δαμαί. Με αφηγήσεις τζ̆αι απαγγελίες σε παρουσιάσεις βιβλίου ή θεατρικές παραστάσεις τζ̆αι όπου αλλού χωρεί.
Ετοιμάζεις κάτι ενδιαφέρον που θα «φωτίσει» τους αναγνώστες με τα μηνύματά που θες να στείλεις;
Οι επόμενοι μήνες προβλέπουνται γεμάτοι τζ̆αι περιμένω τους πως τζ̆αι πως. Ξεκινώντας το «Η Πάλη των στοισ̆ειών», μια μουσική παράσταση βασισμένη σε ένα κείμενο μου σε σύνθεση του αγαπημένου Γιάννη Λαουτάρη, εννά παρουσιαστεί στες 17 Σεπτέβρη στο Δημοτικόν Αμφιθέατρο της Δερύνειας τζ̆αι μετά 25 Σεπτέβρη στο Αμφιθέατρο του παλιού ΓΣΠ στη Λευκωσία.
Μέσα του Σεπτέβρη θα έχουμε τζ̆αι πρεμιέρα της θεατρικής παράστασης «Φλάτ Παπούτσια», μια έκρηξη ειλικρίνειας μιας τριαντάρας, σε δικό μου κείμενο τζ̆αι πρωταγωνιστεί η Μικαέλλα Κάσινου ενώ μουσική σύνθεση τζ̆αι μουσικός επι σκηνής εν ο επίσης σπουδαίος Παναγιώτης Αλεξάνδρου.
Τον Οκτώβρη, ανήμερα της Παγκόσμιας Ημέρας για την Ψυχική Υγεία φκαίνει πρεμιέρα σε δικό μου κείμενο το έργο «Αυτοκτονικό ΑΙ» σε σκηνοθεσία του Κωνσταντίνου Τσίτσιου τζ̆αι πρωταγωνιστούν οι Μαρία Κωνσταντίνου τζ̆αι Ραφαέλα Καβάζη.
Ανάμεσα σε τούτα τζ̆αι πολλά άλλα που εννοείται πάντα μπορεί κάποιος να τα βρίσκει στους λογαριασμούς μου στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης.
Τούτη η χρονιά, το 2025, είχα την τύχην τζ̆αι την χαρά να συνεργαστώ με πολλούς αγαπημένους τζ̆αι όμορφους αθθρώπους τζ̆αι εν ευχή να συνεχίσει η δημιουργία να μας ενώνει τζ̆αι να αποτελεί την κινητήριο δύναμη για να έρκεται πάντα το φως τζ̆αι να φωτίζει τα σκοτάθκια μας.
Της Χριστίνας Γεωργίου