Μία μάχη τελείωσε με νικήτρια τη Λάρνακα.
Αναφέρομαι στη «μονομαχία» των δύο πόλεων (Λεμεσού και Λάρνακας) για το ποια θα επιλεγόταν ως Πολιτιστική Πρωτεύουσα της Ευρώπης για το 2030.
Σήμερα λοιπόν, Πέμπτη 11 Δεκεμβρίου, ανακοινώθηκε ότι τον τίτλο τον κέρδισε η πόλη της Λάρνακας και η αγωνία τελείωσε για τις αντιπροσωπείες των δύο πόλεων. Χαρές, πανηγύρια και εναγκαλισμοί από τη μία, απογοήτευση και μούδιασμα από την άλλη.
Ήρθε η ομάδα των εμπειρογνωμόνων, πήραν τους φακέλους στα χέρια τους με το τι έκανε και τι θα κάνει η κάθε μία, έκαναν τη βόλτα τους, ξεναγήθηκαν στις δύο πόλεις και αποφάνθηκαν υπέρ της Λάρνακας.
Και με έναν τρόπο —που ως λαός τον έχουμε στο τσεπάκι μας— το να αναγάγουμε τα πάντα σε έναν εμφύλιο πόλεμο, αυτό κάναμε και αυτήν τη φορά. Για να είμαι δίκαιος, όχι όλοι, ούτε καν οι πολλοί· αλλά ορισμένοι, όπως πάντα, θέλησαν έναν συμβολικό θεσμό που σκοπό έχει να αναδείξει τον πολιτισμό και την παιδεία μιας πόλης, να τον κάνουν… ντέρμπι αιωνίων, με συνθήματα και φραστικές «αφίσες».
Η ουσία είναι ότι μία πόλη του νησιού έχει την ευκαιρία να προβληθεί στο εξωτερικό, να «μυήσει» ανθρώπους από όλη την ήπειρο – και όχι μόνο – στα πολιτισμικά στοιχεία και την κουλτούρα μας, να γίνει κράχτης ώστε να μας επισκεφθούν άνθρωποι που ίσως δεν είχαν ποτέ σκοπό να το κάνουν. Αυτό είναι καλό και εποικοδομητικό για ολόκληρο το νησί, όχι μόνο για τη επιλεχθείσα πόλη. Ας ξεκινήσουμε από αυτό.
Βέβαια, θα μου πεις ότι η ανούσια αντιπαλότητα είναι μέχρι ενός βαθμού στο DNA του ανθρώπου — όχι μόνο του Κύπριου.
Η πρώτη Πολιτιστική Πρωτεύουσα της Ευρώπης, να θυμίσω, ήταν η Αθήνα το 1985, και αυτό επειδή συν-εμπνεύστρια του θεσμού ήταν η Μελίνα Μερκούρη, της οποίας το όνομα πήρε και το βραβείο.
Δεν έχεις ιδέα τι άκουσε η Αθήνα από Πατρινούς, Σαλονικιούς και άλλους μη «Αθηναίους» για την επιλογή της.
Ρε, ακόμη κι αν η Αθήνα είχε απέναντί της τη Ρώμη εμπλουτισμένη με τον πύργο του Άιφελ και τα παράλια του Δούναβη, πάλι την Αθήνα θα διάλεγε η Μερκούρη. (Τότε ήταν ζωντανή, στέλεχος κόμματος και δεν ήταν ακόμη η «Μελίνα μας».)
Αλλά θα μου πεις ότι οι Έλληνες είναι ούνα φάτσα, ούνα ράτσα, ούνο έθνος.
Οι Γερμανοί όμως; Οι οποίοι, εκτός από φίλοι μας, έκαναν κι εκείνοι τις… κατινιές τους το 2010, όταν οι δύο υποψήφιες πόλεις ήταν το Έσσεν και το Βερολίνο. Επιλέχθηκε τελικά το Έσσεν, και επειδή αντιπροσώπευε τη Ρηνανία και Βεστφαλία, αποφάνθηκαν οι Βερολινέζοι ότι η επιλογή ήταν πολιτική. Και δώστου χολή και πίκρα οι εφημερίδες και τα πρωτευουσιάνικα ΜΜΕ.
Το 2000, στο Βέλγιο, δεν μπορούσαν να επιλέξουν. Ευρωπαίοι βέροι οι άνθρωποι, πολιτισμένοι και εξευγενισμένοι. Είχαν τρεις πόλεις υποψήφιες. Σου λέει: «Ξέρεις τι; Θα τις ψηφίσουμε όλες.» Και μοιράστηκαν τον τίτλο. Και μετά… χάος. Οργανωτικό. Δεν τα βρίσκανε, μπερδεύτηκαν, κακοσυντονίστηκαν. Τα έκαναν θάλασσα. Φουρτουνιασμένη.
Η Γλασκόβη το 1990, η οποία αποφάσισε πριν την αξιολόγησή της να «καθαρίσει» τις φτωχογειτονιές για να μην αποτελέσει η κακή εικόνα τροχοπέδη στην επιλογή της. Το θέμα είναι ότι η διαδικασία έγινε με τρόπο ασεβή, χοντροκομμένο και προσβλητικό προς τους ανθρώπους, προκαλώντας κοινωνική κατακραυγή. «Σας νοιάζουν οι τιμές και όχι οι άνθρωποι.» Ορίστε. Εκείνοι δεν χρειάζονταν δύο πόλεις για να σκοτωθούν μεταξύ τους· μπορούσε και η μία μόνη της.
Όπως και να ’χει, αν ψάξεις ίσως βρεις κι άλλες «ωραίες» ιστορίες φθόνου και μεγαλοψυχίας που αποδεικνύουν ότι η αντιπαλότητα, με όλους τους πιθανούς τρόπους, είναι ανάγκη και… κόψιμο για τον άνθρωπο, απ’ όπου κι αν προέρχεται.
Μπορεί σε κάποιες περιπτώσεις να είναι λίγο πιο κομψοί, λίγο πιο συγκεκαλυμμένη η μιζέρια και η κακοτροπιά, αλλά πάντα θα είναι εκεί, ανθρώπινη, να προδίδει την πραγματική μας φύση.
Κέρδισε λοιπόν η Λάρνακα. Και το 2017, θυμίζω, είχε κερδίσει η Πάφος. Από την άλλη, η Λεμεσός εξακολουθεί να είναι η πιο «θελκτική» πόλη του νησιού — και γι’ αυτό η πιο ακριβή. Η Λευκωσία, σοβαρή και τυπική, εξακολουθεί ως πρωτεύουσα να είναι το επίκεντρο των σημαντικών αποφάσεων και γεγονότων. Και αντί όλοι μαζί να χαιρόμαστε και να εκμεταλλευτούμε τα συνολικά μας ατού, τα οποία είναι πολλά, εξασκούμε τη μιζέρια μας σε κάτι πράγματα φτηνά, που λέει και το άσμα.
Εμείς (εγώ δηλαδή), ως Λεμεσιανοί, να πούμε τα συγχαρητήριά μας στην πόλη του Ζήνωνα, να της ευχηθούμε να εκμεταλλευτεί στο έπακρο τη δυνατότητα που της δίνεται και να καταφέρουμε, κομμάτι κομμάτι, λιθαράκι λιθαράκι, να προσδώσουμε στον τόπο την εικόνα και την αξία που του πρέπει.
Άντε, καλοί μου… οπαδοί. Και χαμηλά τα πανό σας. Και ευγενικά τα συνθήματά σας. Στην ίδια κερκίδα έχουμε τα season tickets μας.
Ο Παπα – Ράτσης