Ένα Ταξίδι στην Ιστορία και τον Πολιτισμό
Η Κύπρος είναι ένα νησί με ιστορία χιλιάδων ετών. Από τους πρώτους νεολιθικούς οικισμούς έως τα εντυπωσιακά ρωμαϊκά μνημεία, το νησί αποτελεί ένα ζωντανό υπαίθριο μουσείο. Σε κάθε γωνιά της ελεύθερης Κύπρου, αρχαιολογικοί χώροι αφηγούνται ιστορίες πολιτισμών, θεοτήτων, εμπορίου, καθημερινής ζωής και πίστης.
Σε αυτόν τον οδηγό θα ανακαλύψετε 12+1 από τους σημαντικότερους αρχαιολογικούς χώρους της Κύπρου, ιδανικούς για ημερήσιες εκδρομές, πολιτιστική εξερεύνηση και για όσους θέλουν να συνδεθούν βαθύτερα με το παρελθόν του νησιού.
ΛΑΡΝΑΚΑ
1. Χοιροκοιτία (Choirokoitia)
Τοποθεσία: Κοντά στη Λάρνακα
Τι είναι: Νεολιθικός οικισμός της 7ης χιλιετίας π.Χ. και Μνημείο Παγκόσμιας Κληρονομιάς της UNESCO.
Γιατί να τον επισκεφθείτε: Αποτελεί ένα από τα καλύτερα διατηρημένα παραδείγματα πρώιμης μόνιμης εγκατάστασης ανθρώπων στην Ανατολική Μεσόγειο. Τα κυκλικά σπίτια, τα τείχη και η οργάνωση του χώρου μαρτυρούν μια ιδιαίτερα ανεπτυγμένη κοινωνία.
Ώρες λειτουργίας:
Καλοκαίρι: 08:30–19:30 | Χειμώνας: 08:30–17:00
Είσοδος: €2,50
2. Τέντα (Καλαβασός)
Τοποθεσία: Καλαβασός, επαρχία Λάρνακας
Τι είναι: Προκεραμικός νεολιθικός οικισμός (7000–5200 π.Χ.) με ανακατασκευασμένες κατοικίες.
Γιατί να τον επισκεφθείτε: Οι αναπαραστάσεις των κτισμάτων προσφέρουν μια ζωντανή εικόνα της καθημερινής ζωής, της αρχιτεκτονικής και του τρόπου με τον οποίο οι κοινότητες αντιμετώπιζαν φυσικές καταστροφές ή καταρρεύσεις.
Ώρες λειτουργίας: Όλο τον χρόνο (συνίσταται επιβεβαίωση πριν την επίσκεψη).
3. Αρχαίο Κίτιο
Τοποθεσία: Κίτι, Λάρνακα
Τι είναι: Αρχαίο βασίλειο-πόλη με συνεχή κατοίκηση από τη Γεωμετρική έως την Ελληνιστική περίοδο.
Γιατί να τον επισκεφθείτε: Περιλαμβάνει ιερά, εργαστήρια, κατοικίες και νεκροταφεία, αποκαλύπτοντας την οικονομική και θρησκευτική σημασία της πόλης, που συνδέθηκε και με τους Φοίνικες.
Ώρες λειτουργίας:
Καλοκαίρι: 09:30–17:00 | Χειμώνας: 08:30–16:00
Είσοδος: €2,50
ΛΕΥΚΩΣΙΑ
4. Ιδάλιον (Δάλι)
Τοποθεσία: Δάλι, επαρχία Λευκωσίας
Τι είναι: Σημαντικό αρχαίο βασίλειο με έντονη οικονομική και πολιτιστική δραστηριότητα κατά την Εποχή του Χαλκού.
Γιατί να τον επισκεφθείτε: Θα δείτε οχυρώσεις, εργαστήρια χαλκού, κεραμική και γλυπτά. Το Ιδάλιον αναφέρεται σε ασσυριακές επιγραφές και συνδέεται με τη λατρεία της Αφροδίτης.
Ώρες λειτουργίας: Καθημερινές – απαιτείται επικοινωνία με το Τμήμα Αρχαιοτήτων.
5. Ταμασσός (Πολιτικό)
Τοποθεσία: Πολιτικό, Λευκωσία
Τι είναι: Αρχαίο βασίλειο γνωστό για τα πλούσια κοιτάσματα χαλκού.
Γιατί να τον επισκεφθείτε: Φημίζεται για τους βασιλικούς τάφους, τα ιερά και τα κατάλοιπα που καλύπτουν περιόδους από την Εποχή του Χαλκού έως τους πρώτους χριστιανικούς χρόνους.
Ώρες λειτουργίας: Καθημερινές – συνίσταται επιβεβαίωση.
ΛΕΜΕΣΟΣ
6. Κούριο (Επισκοπή)
Τοποθεσία: Επισκοπή, Λεμεσός
Τι είναι: Μία από τις εντυπωσιακότερες αρχαίες πόλεις της Κύπρου, με θέατρο, ψηφιδωτά, επαύλεις και το Ιερό του Απόλλωνα Υλάτη.
Γιατί να τον επισκεφθείτε: Ο χώρος αποκαλύπτει διαδοχικά στρώματα ιστορίας από τη Νεολιθική έως τη Ρωμαϊκή και Πρωτοχριστιανική περίοδο. Το ρωμαϊκό θέατρο και τα ψηφιδωτά είναι από τα καλύτερα στο νησί.
Ενημέρωση 2025:
Κλειστό Κέντρο Επισκεπτών (1/6–31/12)
Μερικοί χώροι της Οικίας του Ευστολίου σε συντήρηση (27/10–20/12)
Ώρες λειτουργίας:
16/9–15/4: 08:30–17:00
16/4–15/9: 08:30–19:30
Είσοδος: €4,50
7. Ιερό Απόλλωνα Υλάτη (Κούριο)
Τι είναι: Σημαντικό θρησκευτικό κέντρο αφιερωμένο στον Απόλλωνα, προστάτη των δασών και της φύσης.
Γιατί να τον επισκεφθείτε: Περιλαμβάνει ναό, παλαίστρα και ρωμαϊκά λουτρά.
Σημείωση: Η είσοδος περιλαμβάνεται στο εισιτήριο του Κουρίου.
8. Αμαθούντα (Γερμασόγεια)
Τοποθεσία: Γερμασόγεια, Λεμεσός
Τι είναι: Αρχαία βασιλική πόλη με λιμάνι, αγορά, τάφους και Ιερό της Αφροδίτης.
Γιατί να τον επισκεφθείτε: Ξεχωρίζει για τα ρωμαϊκά κατάλοιπα, τα ψηφιδωτά και τη μακραίωνη θρησκευτική της σημασία.
ΠΑΦΟΣ
9. Παλαιπάφος (Κούκλια)
Τι είναι: Αρχαία πόλη με το σημαντικότερο ιερό της Αφροδίτης στον ελληνορωμαϊκό κόσμο.
Γιατί να τον επισκεφθείτε: Τα μνημεία χρονολογούνται από τη Χαλκολιθική περίοδο και αποτελούν θεμέλιο της πολιτιστικής ταυτότητας της Κύπρου.
Ώρες λειτουργίας: Σύμφωνα με το πρόγραμμα του Τμήματος Αρχαιοτήτων.
10. Νέα Πάφος
Τι είναι: Ρωμαϊκή πόλη με εντυπωσιακά ψηφιδωτά, θέατρο, ωδείο, αγορά και κατοικίες.
Γιατί να τον επισκεφθείτε: Υπήρξε διοικητικό και πολιτιστικό κέντρο της Κύπρου και αποτελεί Μνημείο Παγκόσμιας Κληρονομιάς της UNESCO.
11. Μάα – Παλαιόκαστρο
Τι είναι: Οχυρωμένος οικισμός της Ύστερης Εποχής του Χαλκού.
Γιατί να τον επισκεφθείτε: Καθοριστικός για την κατανόηση της άφιξης των πρώτων Μυκηναίων Ελλήνων γύρω στο 1200 π.Χ.
12. Προϊστορικός Οικισμός Λέμπας
Τι είναι: Οικισμός της Ύστερης Χαλκολιθικής περιόδου (3500–2400 π.Χ.).
Γιατί να τον επισκεφθείτε: Οι ανακατασκευασμένες κατοικίες βοηθούν τον επισκέπτη να φανταστεί την προϊστορική ζωή, την τέχνη και τη χειροτεχνία.
+1 ΤΑΜΑΣΣΟΣ
13. Αρχαίο Ιερό του Απόλλωνα (Ταμασσός)
Τι είναι: Αγροτικό ιερό αφιερωμένο στον Απόλλωνα κοντά στην αρχαία Ταμασσό.
Γιατί να τον επισκεφθείτε: Τα αφιερώματα και τα τελετουργικά κατάλοιπα αποκαλύπτουν πτυχές της θρησκευτικής ζωής της κυπριακής υπαίθρου.
Ενημέρωση 2025: Πρόσφατες ανασκαφές έφεραν στο φως νέα ευρήματα που είναι πλέον ορατά στον χώρο.
Ένα Ταξίδι στον Χρόνο
Κάθε ένας από αυτούς τους αρχαιολογικούς χώρους αποτελεί ένα παράθυρο στο παρελθόν της Κύπρου. Από τις πρώτες ανθρώπινες κοινότητες έως τις λαμπρές ρωμαϊκές πόλεις και τα ιερά των θεών, το νησί προσφέρει μια μοναδική εμπειρία εξερεύνησης.
Είτε είστε λάτρεις της ιστορίας είτε ταξιδιώτες που αναζητούν εμπειρίες με νόημα, αυτοί οι αρχαιολογικοί θησαυροί υπόσχονται γνώση, εικόνες και βαθύτερη σύνδεση με τον τόπο.
Κατερίνα Χριστοφή