Τι δείχνουν τα επίσημα στοιχεία και γιατί πρέπει να μας προβληματίσουν
Η σπατάλη τροφίμων αποτελεί ένα από τα πιο σοβαρά περιβαλλοντικά και κοινωνικά προβλήματα της σύγχρονης Ευρώπης. Σύμφωνα με τα πιο πρόσφατα στοιχεία της Eurostat, η Κύπρος καταγράφει τη μεγαλύτερη ποσότητα σπατάλης τροφίμων ανά κάτοικο σε ολόκληρη την Ευρωπαϊκή Ένωση.
📊 Τα δεδομένα μιλούν ξεκάθαρα:
- Ο μέσος όρος σπατάλης τροφίμων στην Ευρωπαϊκή Ένωση ανέρχεται σε περίπου 130 κιλά ανά άτομο ετησίως.
- Στην Κύπρο, το αντίστοιχο νούμερο αγγίζει τα 290–300 κιλά ανά κάτοικο, δηλαδή περισσότερο από διπλάσιο του ευρωπαϊκού μέσου όρου.
- Η Κύπρος κατατάσσεται πρώτη, με χώρες όπως η Δανία και η Μάλτα να ακολουθούν σε σημαντικά χαμηλότερα επίπεδα.
Τα στοιχεία αυτά προέρχονται από τις πιο πρόσφατες καταγραφές της Eurostat για το 2023, όπως παρουσιάστηκαν και σε ευρωπαϊκά μέσα ενημέρωσης και θεσμικές ανακοινώσεις της ΕΕ.
🍽️ Γιατί η Κύπρος σπαταλά τόσο πολύ φαγητό;
Οι λόγοι δεν είναι μονοδιάστατοι και σχετίζονται τόσο με κοινωνικές συνήθειες όσο και με δομικά χαρακτηριστικά της χώρας.
1. Κουλτούρα αφθονίας και φιλοξενίας
Στην Κύπρο, το φαγητό συνδέεται με τη φιλοξενία, τις γιορτές και τις οικογενειακές συγκεντρώσεις. Πολύ συχνά μαγειρεύουμε ή αγοράζουμε περισσότερα από όσα τελικά καταναλώνονται, με αποτέλεσμα μεγάλες ποσότητες φαγητού να καταλήγουν στα σκουπίδια.
2. Κακή διαχείριση στα νοικοκυριά
Η έλλειψη προγραμματισμού στις αγορές, η αποθήκευση χωρίς έλεγχο και η σύγχυση γύρω από τις ημερομηνίες “best before” και “use by” οδηγούν στο πέταγμα τροφίμων που συχνά είναι ακόμη ασφαλή για κατανάλωση.
3. Τουρισμός και εστίαση
Η Κύπρος είναι ένας κατεξοχήν τουριστικός προορισμός. Τα ξενοδοχεία, τα buffet και η μαζική εστίαση παράγουν μεγάλες ποσότητες απορριμμάτων τροφίμων, οι οποίες συνυπολογίζονται στα εθνικά στατιστικά στοιχεία ανά κάτοικο.
🌍 Γιατί η σπατάλη τροφίμων είναι σοβαρό πρόβλημα;
Η σπατάλη τροφίμων δεν αφορά μόνο το φαγητό που πετάμε.
- 💰 Οικονομικό κόστος: Χαμένα χρήματα για νοικοκυριά και επιχειρήσεις
- 🌱 Περιβαλλοντική επιβάρυνση: Σπατάλη νερού, ενέργειας και πρώτων υλών
- 🤝 Κοινωνική διάσταση: Την ίδια στιγμή που πετάμε φαγητό, χιλιάδες άνθρωποι αντιμετωπίζουν επισιτιστική ανασφάλεια
Σύμφωνα με την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, η σπατάλη τροφίμων ευθύνεται για περίπου 8–10% των παγκόσμιων εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου.
🇪🇺 Τι κάνει η Ευρωπαϊκή Ένωση
Η Ευρωπαϊκή Ένωση έχει θέσει ως στόχο:
🔹 Μείωση της σπατάλης τροφίμων κατά 50% έως το 2030
🔹 Υποχρεωτική καταγραφή τροφικών αποβλήτων
🔹 Εκπαίδευση και ενημέρωση καταναλωτών και επιχειρήσεων
Η επιτυχία αυτών των στόχων εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό από τη συμμετοχή των πολιτών.
✨ Τι μπορούμε να κάνουμε εμείς στην Κύπρο;
Η αλλαγή ξεκινά από το σπίτι:
- 🛒 Αγοράζουμε με λίστα και όχι παρορμητικά
- 🍲 Μαγειρεύουμε μικρότερες ποσότητες
- 🗓️ Μαθαίνουμε τη διαφορά μεταξύ “ανάλωση κατά προτίμηση” και “ανάλωση μέχρι”
- ♻️ Επαναχρησιμοποιούμε και ανακυκλώνουμε
- 🤍 Στηρίζουμε πρωτοβουλίες δωρεάς τροφίμων
🔔 Συμπέρασμα
Το γεγονός ότι η Κύπρος βρίσκεται στην πρώτη θέση της Ευρώπης στη σπατάλη τροφίμων δεν είναι απλώς ένα στατιστικό στοιχείο — είναι ένα μήνυμα που μας καλεί να αλλάξουμε συνήθειες.
Η μείωση της σπατάλης τροφίμων δεν απαιτεί μεγάλες θυσίες. Απαιτεί συνειδητές επιλογές, ενημέρωση και σεβασμό προς το φαγητό και το περιβάλλον.
Κατερίνα Χριστοφή