Όταν η παράδοση γίνεται γνώση με παρόν και μέλλον
Για τρεις ημέρες, η κυπριακή ύπαιθρος βρέθηκε στο επίκεντρο μιας σπουδαίας πρωτοβουλίας που στόχο είχε την ανάδειξη και προώθηση της ξερολιθικης δόμησης. Πρόκειται για μια παραδοσιακή τεχνική που αποτελεί μέρος της άυλης πολιτιστικής κληρονομιάς της Κύπρου. Στην ουσία η ξερολιθική δόμηση αναφέρεται σε κατασκευές που χτίζονται χωρίς τη χρήση συνδετικού υλικού, όπως λάσπη ή τσιμέντο, αλλά με πέτρες που τοποθετούνται η μία πάνω στην άλλη, στηριζόμενες κυρίως από το βάρος τους και την τριβή μεταξύ τους.
Το άτυπο συνέδριο πραγματοποιήθηκε με τη συμμετοχή τοπικών φορέων, ειδικών από το εξωτερικό και ανθρώπων που ζουν την παράδοση καθημερινά. Η εκδήλωση άνοιξε έναν διάλογο γύρω από την αξία της «δόμησης χωρίς λάσπη», όπως χαρακτηριστικά την περιγράφουν οι παλαιότεροι.
Εμπνευστής και συντονιστής της εκδήλωσης ήταν η Επίτροπος Περιβάλλοντος, Αντωνία Θεοδοσίου, η οποία ανέδειξε τον ρόλο της διεθνούς συνεργασίας στη διατήρηση της πολιτιστικής κληρονομιάς, τονίζοντας πως η ξεροληθική δόμηση δεν αφορά μόνο την αισθητική ή την παράδοση, αλλά είναι μια τεχνική που συνδέεται άμεσα με την προστασία του περιβάλλοντος και τη βιωσιμότητα της υπαίθρου.
@menoumekypro #ξηρολιθιά #κύπρος #fyp #cyprustiktok🇨🇾 #δόμες #δόμηση #περιβάλλον ♬ original sound – Μένουμε Κύπρο
Ξεχωριστή παρουσία στο τριήμερο, ήταν αυτή του Richard Tufnell, Βρετανού εμπειρογνώμονα, ο οποίος έχει αφιερώσει δεκαετίες στη μελέτη και εφαρμογή της τεχνικής της ξεροληθικής δόμησης.
@menoumekypro #fyp #foryou #πετρα #κυπρος #συνέδριο #ξηρολιθιά ♬ original sound – Μένουμε Κύπρο
Μέσα από πρακτικά εργαστήρια, παρουσιάσεις και περιηγήσεις, οι συμμετέχοντες στο τριήμερο είχαν την ευκαιρία να δουν από κοντά πώς δημιουργούνται οι ξερολιθιές, ποια είναι τα υλικά και τα εργαλεία που χρησιμοποιούνται, αλλά και πώς προσαρμόζεται η τέχνη αυτή στο κυπριακό τοπίο.
Οι εργασίες του τριημέρου ολοκληρώθηκαν με μια ξεχωριστή περιήγηση στο χωριό Βάσα Κοιλανίου, όπου ο οινοποιός Χρύσης Παπαϊωάννου ξενάγησε τους επισκέπτες στα μονοπάτια και στις δόμες του χωριού. Μέσα από τις αφηγήσεις του, έδειξε πώς οι ξερολιθιές στήριξαν για γενιές ολόκληρες την αμπελοκαλλιέργεια, συγκρατώντας το νερό και το χώμα σε επικλινείς περιοχές, μετατρέποντας κάθε σπιθαμή γης σε πηγή ζωής.
@menoumekypro Την τέχνη δεν την καταλαβαίνεις… τη ζεις. Και αυτό ακριβώς συνέβη μέσα από τα βιωματικά εργαστήρια και την περιήγηση στο χωριό Βάσα Κοιλανίου, όπου ο οινοποιός Χρύσης Παπαϊωάννου μάς ξενάγησε σε μονοπάτια γεμάτα πέτρα, ιστορία και σταφύλι. Οι ξερολιθιές εδώ δεν είναι διακοσμητικές. Είναι εργαλείο ζωής. Κρατούν το χώμα, το νερό, τον μόχθο του αμπελουργού. Σε κάθε πέτρα… μια ιστορία. 🍇 Κρατάμε τη γνώση ζωντανή, γιατί κάθε πετραδάκι έχει ρόλο, ρίζα και λόγο. #ΒάσαΚοιλανίου #Ξερολιθιά #Αμπελοκαλλιέργεια #ΚυπριακήΎπαιθρος #Αειφορία #Παράδοση #fyp #foryou #cyprustiktok ♬ original sound – Μένουμε Κύπρο
Οι δόμες δεν είναι απλώς πέτρες τοποθετημένες με μαεστρία. Είναι ένα σύστημα που αναπνέει σε πλήρη αρμονία με τη φύση, είναι μια τεχνική που χτίζεται με τα χέρια αλλά διατηρείται με την καρδιά. Και σε μια εποχή που η βιωσιμότητα και η επιστροφή στις ρίζες γίνονται ζητούμενα, η ξεροληθική δόμηση έρχεται να υπενθυμίσει ότι η παράδοση μπορεί να γίνει οδηγός για το μέλλον.
Το έργο υλοποιήθηκε με τη χρηματοδότηση της ΜΕΠΠΑ.